Po raz pierwszy w Polsce ruszył program dotacji do inwestycji jaką jest pompa ciepła dla nowych budynków. Program Moje ciepło oferuje dofinansowanie do zakupu i montażu jako promowanie ekologicznych rozwiązań już na etapie budowy domu. Jednak ogrzewanie pompą ciepła domu jak i ciepłej wody użytkowej rozważamy przede wszystkim ze względów ekonomicznych. Biorąc pod uwagę rosnące ceny opału, pompa ciepła jest już teraz najtańsza w eksploatacji. Dlatego coraz częściej szukamy informacji o tym jaka moc pompy ciepła będzie idealna do danego budynku, o tym jak dobrać pompę ciepła. Dlaczego pompa ciepła jest taka wyjątkowa?

Jak działa pompa ciepła?

Najpopularniejszy typ pomp ciepła, nazywany powietrznymi pompami ciepła, działa na zasadzie pochłaniania ciepła z powietrza i przenoszenia go z zewnątrz do wewnątrz (w trybie ogrzewania) lub odwrotnie (w trybie chłodzenia). W ten sam sposób działa klimatyzator, a w trybie chłodzenia pompy ciepła typu powietrze-źródło działają identycznie jak klimatyzatory. Te dwa typy urządzeń wyglądają podobnie, powietrzne pompy ciepła są zazwyczaj produkowane przez te same firmy i wykorzystują prawie wszystkie te same części. Pompy ciepła mają tylko kilka drobnych różnic, które pozwalają im przenosić ciepło w dwóch kierunkach - do wewnątrz i na zewnątrz. Wszystkie znane do tej pory rozwiązania pozwalające na ogrzanie budynku czy ciepłej wody miały wydajność maksymalnie 100%. Pompa ciepła daje nam nawet 450% wydajności. Jak to możliwe i o co w tym chodzi? To proste każdy piec czy urządzenie grzewcze, potrzebuje energii do wytworzenia ciepła w instalacji grzewczej. Najnowsze urządzenia grzewcze z funkcją odzysku ciepła ze spalin uzyskują do 100% wydajności czyli z 1 kilowata dostarczonej energii do urządzenia, są w stanie oddać 1kilowat energii cieplnej. W przypadku pompy ciepła mamy połączenie energii elektrycznej i energii ze środowiska, dzięki temu z 1 kilowata energii elektrycznej dostarczonej do pompy ciepła możemy uzyskać nawet 4,5 kilowata energii cieplnej więc efektywność pompy ciepła jest znacząca. Z tego względu pompa ciepła może mieć sporo mniejsza moc niż tradycyjny kocioł. Odbija się to więc bezpośrednio na naszych rachunkach w trakcie użytkowania. I to właśnie ten parametr przemawia za zakupem pompy ciepła.

Czy warto kupić większą pompę ciepła?

Moc pompy ciepła przekłada się bezpośrednio na cenę zakupu pompy ciepła, każdy o tym wie. Niestety cały czas pokutuje stara zasada z dawnych lat, że lepiej mieć więcej mocy niż za mało. O ile w starych kotłach ta zasada nie przeszkadzała o tyle w przypadku pompy ciepła jest wręcz zabójcza. Wielu instalatorów, którzy montują też tradycyjne kotły nie zwraca na to uwagi lub dobiera moc pompy ciepła mniej więcej, kierując się wielkością budynku. Oczywiście klient nie musi się na tym znać, ale warto wiedzieć jakie koszty generuje pompa ciepła i jakie są optymalne warunki jej pracy. Dobrze dobrana pompa ciepła, obniża nam znacząco koszty ogrzewania. Dlatego warto znać niektóre parametry, żeby nie kupować pompy większej niż potrzeba. Pompa ciepła, która jest zbyt mała dla Twoich potrzeb, będzie miała trudności z utrzymaniem komfortu w Twoim domu i niezbędne będzie zastosowanie dodatkowego źródła ciepła. Z drugiej strony, zbyt duża jednostka będzie kosztować więcej, a jeśli nie jest to model o zmiennej prędkości, będzie włączać się i wyłączać częściej niż powinna. Zmniejsza to wydajność, obciąża komponenty i sprawia, że w domu jest mniej komfortowo, tak samo mając powietrzną pompę ciepła.

Jak dobrać moc pompy ciepła? 

Podstawowym parametrem pozwalającym na dobór pompy ciepła jest tak zwany punkt biwalentny. W zależności od mocy pompy ciepła ciepła określamy tak minimalna temperaturę przy której pompa ciepła sama nie daje już rady i musi wspomóc się dodatkowym źródłem ciepła. Optymalnie dobrana pompa ciepła w Polskich warunkach powinna mieć punkt biwalentny w granicach pomiędzy -7 a -14 stopni, w zależności od położenia geograficznego. Dlaczego taka temperatura? W ostatnich latach obserwujemy coraz cieplejsze zimy. W Polsce bardzo rzadko temperatura zimą spada poniżej podanego zakresu. Jest to najwyżej kilka dni w roku. A co w czasie tych zimniejszych dni? Wiele pomp ciepła jest wyposażonych w dodatkowe grzałki, które uruchamiają się automatycznie po przekroczeniu ustalonych parametrów. W zależności od rodzaju pompy ciepła mamy grzałki jedno lub kilku stopniowe, co również wpływa na końcowy wynik ekonomiczny, dlatego dobór mocy pompy ciepła jest tak ważny. Wyobraźmy sobie, że przy większym mrozie mamy w pompie ciepła, ciepła grzałkę trzystopniową, wówczas nie musimy od razu uruchamiać dużej mocy grzewczej. Wystarczy, że uruchomi się tylko taka moc grzałki jaką potrzebujemy, żeby uzyskać wymagana temperaturę. Natomiast grzałka jednostopniowa uruchamia od razu pełną moc, co oczywiście wpływa bezpośrednio na wysokość końcowych rachunków. Z tego też względu wiele osób bojąc się grzałek montuje zbyt duże pompy ciepła. Takie posunięcie to jednak gorsze rozwiązanie, które często wpływa na tworzenie błędnych opinii na temat opłacalności inwestycji w pompę ciepła. Modele sprzedawane jako pompy ciepła dla klimatu zimnego mogą pracować z pełnym potencjałem w temperaturze do 5° C i mogą dostarczać ciepło nawet do temperatury -20° C lub niższej. Najlepszym rozwiązaniem jest współpraca z wykwalifikowanym lokalnym wykonawcą, który wie, jakie urządzenia sprawdzają się w danym regionie.

Dlaczego większa pompa ciepła to nieporozumienie?

Wyższa cena to nie jedyny koszt z jakim musimy liczyć się inwestując w zbyt dużą pompę ciepła. Jednym z podstawowych elementów budowy pompy ciepła jest sprężarka. To właśnie jej praca generuje nam koszty eksploatacyjne. Sprężarka podobnie jak wiele innych urządzeń elektrycznych najwięcej prądu pobiera przy uruchamianiu się. I tu dochodzimy do sedna. Zbyt duża pompa ciepła powoduje, że sprężarka uruchamia się na krótki okres ale często. Przy dobrze dobranej pompie chodzi o takie dopasowanie, żeby sprężarka pracowała płynnie jak najrzadziej uruchamiając się. Sprężarka jest sercem pompy ciepła - jest to część, która faktycznie pompuje ciepło. Podstawowe pompy ciepła mają sprężarkę jednobiegową. Jest ona albo włączona, albo wyłączona. Taki system działa wystarczająco dobrze, ale temperatura i wilgotność względna w domu będą się wahać w górę i w dół wraz z cyklami. Niektóre sprężarki mają dwie prędkości, co łagodzi te wahania, ale nadal są one obecne. Złotym standardem jest sprężarka o zmiennej prędkości obrotowej. Jest ona zaprojektowana do prawie ciągłej pracy, dostosowując się z czasem do dostarczania tylko takiej ilości ciepła lub chłodu, jaka jest potrzebna do utrzymania komfortu w domu. Jest ona również znacznie lepsza w utrzymywaniu wilgotności względnej pod kontrolą niż modele jednobiegowe. Sprężarki o zmiennej prędkości nie tylko zapewniają większy komfort w domu, ale także są bardziej energooszczędne. Może się to wydawać sprzeczne z intuicją, ale przenoszenie przez cały czas niewielkiej ilości ciepła wymaga znacznie mniej energii niż szybkie przenoszenie dużej ilości ciepła. Niższe koszty eksploatacji to większe zadowolenie klienta i pozytywne opinie. Dlatego warto przy doborze pompy ciepła zasięgnąć opinii fachowca, który przy doborze będzie sprawdzaj nie tylko metraż ale przede wszystkim standard ocieplenia budynku.

Co więcej mogę zyskać?

Wiele osób obliczając czas zwrotu przy obecnych cenach opału decyduje się bez zastanawiania w pompę ciepła, ponieważ koszty opłaty za prąd potrzebny do ogrzania domu i ciepłej wody użytkowej nawet przy wysokich cenach prądu jest zdecydowanie niższy od kosztów innych źródeł ciepła. Jednak grzanie pompą ciepła może być całkowicie darmowe przy własnym prądzie jaki daje nam fotowoltaika. Połączenie tych odnawialnych źródeł energii powoduje, że zyskujemy samowystarczalny dom pasywny. Niższe koszty eksploatacji to większe zadowolenie klienta i pozytywne opinie. Dlatego warto przy doborze pompy ciepła zasięgnąć opinii fachowca, który przy doborze będzie sprawdzaj nie tylko metraż ale przede wszystkim standard ocieplenia budynku.